Przyszłość powojennej Ukrainy jest wciąż kwestią otwartą. Równocześnie analizy demograficzne, przemian sceny politycznej oraz propozycje rozwiązań odbudowy wysuwane przez środowisko międzynarodowe oraz samych Ukraińców pozwalają na budowanie scenariusza dotyczącego kształtu powojennej Ukrainy.
Proponowany scenariusz dla powojennej Ukrainy oparty jest o założenia wypływające z symulacji zmian demograficznych w tym państwie. Zgodnie z założeniami Ukraina stałaby się jednym z najstarszych państw świata, liczącym około 25 milionów ludzi, o następującej strukturze wiekowej:
• osób w wieku 0-18 lat około 2,6 miliona,
• osób w wieku 18 - 60 lat około 12,4 miliona,
• osób w wieku 60+ około 10 milionów.
Ukraina podlegałaby w tym scenariuszu jedynie częściowej odbudowie, która związana byłaby z wymuszoną polityką otwartych drzwi – bez imigrantów nie będzie wystarczającej siły roboczej dla odbudowy infrastruktury. Wschodni sąsiad Polski w związku z ograniczonym napływem inwestycji zagranicznych, napięciami związanymi z roznieconymi nastrojami nacjonalistycznymi i patriotycznymi zderzonymi z falą powojennej emigracji zarobkowej oraz wymuszonej imigracji z poza Europy pozostawać będzie krajem niestabilnym politycznie. Co więcej scenariusz przedłużającej się wojny oraz umiarkowanego powodzenia kontrofensywy oznaczać będzie konieczność koncesji względem Rosji w ramach normalizacji stosunków i wygaszenie (choć czasowe) konfliktu.
W związku z powyższym Ukraina będzie dla Polski wyzwaniem w trzech obszarach:
• demograficzno-migracyjnym,
• bezpieczeństwa wewnętrznego,
• stabilności systemu regionalnego.
Dla Polski zarówno szansą i zagrożeniem będzie normalizacja warunków pobytu fali uchodźców i migrantów po wygaśnięciu ustawy przepisów o specjalnym statusie Ukraińców. Podobnie postrzegana powinna być potencjalna fala powojennej migracji ekonomicznej i proces łączenia rodzin. Polska stanie wobec wyzwania określenia na nowo statusu Ukraińców w Polsce, dla którego wzorem może być Trans-Tasman Travel Arrangement.
Napływ wzrost liczby Ukraińców przebywających na stałe w Polsce to również wyzwanie w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego. Niezbędne będzie przeciwdziałanie potencjalnej gettoizacji oraz monitorowanie pobytu weteranów oraz osób potencjalnie doświadczonych PTSD. Wyzwaniem może być również napływ broni oraz powrót zorganizowanej przestępczości w kraju.
Wyzwaniem dla Polski będzie również utrzymanie stabilności regionu. To Polska jako kraj graniczny z potencjalnie niestabilną Ukrainą będzie szczególnie obciążony. Rząd polski powinien być gotowy z planami ewentualnościowymi dotyczącymi wznowienia działań zbrojnych bądź wystąpieniem kryzysu politycznego związanego z napięciami jakie będą miały miejsc w powojennym społeczeństwie Ukrainy.